Hoe Beïnvloedt Alcohol Het Verouderingsproces?

Alcohol is overal aanwezig en is vaak een belangrijk onderdeel van feestjes, vieringen en het dagelijks leven. We weten allemaal dat te veel alcohol drinken vaak zeer schadelijke effecten heeft op ons lichaam en onze geest. Maar hoe beïnvloedt regelmatig alcoholgebruik het verouderingsproces? Verouderen we sneller door alcohol?

In dit artikel beantwoorden we enkele kritische vragen over alcohol en de invloed ervan op veroudering, gebaseerd op wetenschappelijke studies om een helder perspectief te bieden. Wil je meer weten over hoe alcohol je veroudering beïnvloedt? Blijf dan lezen!

Wat Kan Alcohol Doen Met Je Biologische Leeftijd?

Biologische leeftijd weerspiegelt de fysiologische staat van je lichaam en kan aanzienlijk verschillen van je chronologische leeftijd.

Alcohol beïnvloedt biologische veroudering via effecten op de celgezondheid en ontstekingen.^1-3 Hieronder staan enkele negatieve effecten van overmatig alcoholgebruik:⁴

• Versnelde oxidatieve stress,
• Beschadigd DNA,
• Verminderde NAD+:NADH-verhouding,
• Versnelde verkorting van telomeren, de beschermende uiteinden van chromosomen die van nature met de leeftijd korter worden.²

Een eerdere studie toonde een verband aan tussen kortere telomeerlengte en zwaar drinken. De telomeerlengte was bijna gehalveerd bij mensen met een hoog alcoholgebruik in vergelijking met mensen die slechts af en toe drinken.²

Dezelfde studie liet zien dat telomeerlengte afneemt naarmate de dagelijkse alcoholconsumptie toeneemt. Mensen die meer dan vier eenheden alcohol per dag dronken—ongeveer vier standaardblikjes of flesjes bier—hadden aanzienlijk kortere telomeren dan mensen die geen alcohol dronken. Dit suggereert dat een hogere alcoholinname wordt geassocieerd met snellere cellulaire veroudering.²

Telomeerverkorting wordt in verband gebracht met een hoger risico op chronische ziekten zoals kanker, cardiovasculaire problemen en neurodegeneratieve aandoeningen.²

Maakt Alcohol Je Ouder?

Het korte antwoord is ja: te veel alcohol drinken kan je gezondheid en uiterlijk versneld verouderen. Alcohol zorgt voor uitdroging, vermindert de elasticiteit van de huid en draagt bij aan rimpels. Het verlaagt ook de hoeveelheid essentiële vitamines zoals vitamine A, belangrijk voor huidherstel, en vitamine C, die vrije radicalen bestrijdt.⁴

Intern belast alcohol je lever, die cruciaal is voor detoxificatie en het verwijderen van alcohol uit je lichaam. Chronisch drinken kan leiden tot leverschade, hormonale disbalans, oxidatieve stress en systemische inflammatie, wat allemaal bijdraagt aan vroegtijdige veroudering.⁴

Grote hoeveelheden alcohol ineens drinken of meerdere glazen per week consumeren verhoogt aanzienlijk het risico op schadelijke gevolgen, waaronder letsel en gezondheidsproblemen.⁵

Zwaar drinken veroorzaakt ook een vroegere aanvang van leeftijdsgebonden aandoeningen, zoals³:

• Systemische inflammatie,
• Slaapstoornissen,
• Kanker,
• Cognitieve achteruitgang,
• Risico op letsel of overlijden door vallen en andere ongelukken.

Mensen die langdurig veel alcohol drinken, lopen bovendien een groter risico op het ontwikkelen van alcoholafhankelijkheid.⁵

Hoe Maakt Alcohol Je Ouder?

Alcohol kan op verschillende manieren bijdragen aan veroudering, met name via je stofwisseling. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Voedingsstoffentekorten: Alcohol bevat lege calorieën en draagt bij aan langdurige tekorten aan micronutriënten (zink, calcium, magnesium) en vitamines.⁴
• Celschade: Alcohol verhoogt de productie van vrije radicalen, onstabiele moleculen die cellen, eiwitten en DNA beschadigen. Deze oxidatieve stress versnelt veroudering en verhoogt de vatbaarheid voor ziekten.⁴
• Inflammatie: Alcoholgebruik kan de productie van ontstekingsmoleculen stimuleren, wat chronische ontstekingen in het lichaam bevordert.⁶
• Verlies van spiermassa en functie: Acute en chronische alcoholconsumptie veroorzaakt veranderingen in je spieren, waardoor ze beschadigd raken en het ontwikkelen van nieuwe spieren wordt belemmerd.⁷

Lees onze artikelen om te ontdekken hoe je de effecten van alcoholgebruik, zoals chronische inflammatie en schade door vrije radicalen, kunt tegengaan.

Maakt Alcohol Je Hersenen Ouder?

Ook de hersenen worden aangetast door overmatig alcoholgebruik. Het is bekend dat chronisch zwaar drinken kan leiden tot verlies van hersenvolume, vooral in gebieden die verantwoordelijk zijn voor geheugen, besluitvorming en leren.^1,8

Een studie uit 2022, gepubliceerd in Nature Communications, suggereerde dat zelfs matig drinken (één tot twee drankjes per dag) het volume van grijze stof in de hersenen kan verminderen.⁸ Alcohol beïnvloedt hoe je hersenen signalen naar cellen sturen, voornamelijk via neurotransmitters. Na verloop van tijd kan alcoholgebruik de gevoeligheid voor leeftijdsgebonden hersenaandoeningen vergroten.^8,9

Sommige bevindingen suggereren dat licht tot matig drinken een beschermend effect op de cardiovasculaire gezondheid kan hebben, wat ook de hersenen ten goede zou komen. Deze bevindingen blijven echter controversieel.¹⁰ Dit wordt meestal in verband gebracht met het drinken van rode wijn en het binnenkrijgen van polyfenolen samen met de aanwezige alcohol.

Het is belangrijk te onthouden dat alcohol een giftige, verslavende stof is die geclassificeerd als een groep 1-carcinogeen door het International Agency for Research on Cancer. Ethanol (alcohol) draagt bij aan de ontwikkeling van kanker via biologische mechanismen terwijl het in het lichaam wordt gemetaboliseerd. Dit betekent dat elke alcoholische drank, ongeacht de prijs of kwaliteit, een risico op kanker met zich meebrengt.¹¹

De Dietary Guidelines for Americans raden aan dat volwassenen van legale drinkleeftijd ervoor kiezen om niet te drinken of met mate te drinken.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan de huidige wetenschappelijke evidence echter niet duidelijk maken waar de cardiovasculaire bescherming door alcohol eindigt en de schadelijke kankerverwekkende effecten beginnen. Dit betekent dat geen enkel niveau van alcoholconsumptie als veilig wordt beschouwd voor onze gezondheid.¹¹

Op Welke Leeftijd Moet Je Stoppen Met Het Drinken van Alcohol?

Er is geen universele "eindleeftijd" voor alcoholgebruik, omdat de effecten van alcohol verschillen per individuele gezondheid, genetica en drinkgewoonten. Naarmate we ouder worden, verwerkt ons lichaam alcohol minder efficiënt en neemt het risico op alcoholgerelateerde schade toe.⁵

Het National Institute on Aging adviseert ouderen voorzichtig te zijn met alcoholgebruik vanwege:

• het gebruik van medicatie,
• levergezondheid,
• het risico op vallen.⁵

Het verminderen of vermijden van alcohol kan op elke leeftijd gunstig zijn, vooral als je bijwerkingen opmerkt. Er zijn veel potentiële redenen om minder of helemaal geen alcohol te drinken, waaronder⁵:

• Het beheersen van diabetes,
• Behouden van gezonde bloeddrukniveaus,
• Ondersteunen van een goede leverfunctie ondersteunen,
• Juridische problemen of schade voorkomen door niet onder invloed te rijden,
• Verminderen van het risico op vallen en letsel,
• Je minder slaperig of misselijk voelen na het drinken,
• Activiteiten opnieuw oppakken die je vroeger leuk vond,
• Voorkomen van schaamte door gedrag tijdens het drinken,
• Relaties met vrienden en geliefden beschermen en koesteren.

Kun je het verouderingsproces door alcohol terugdraaien?

Het goede nieuws is dat veel effecten van alcohol tot op zekere hoogte omkeerbaar lijken als je minder drinkt of stopt met drinken.

Huidig bewijs suggereert dat stoppen met alcoholgebruik aanzienlijke herstelmogelijkheden biedt.¹² Meer onderzoek is nodig om te bepalen of het volledig opgeven van alcohol na chronisch gebruik de gezondheid van aangetaste organen, zoals het hart, de lever, het spijsverteringskanaal, de alvleesklier en de botten, volledig herstelt.

Een Gebalanceerd Perspectief

We weten dat er veel gezondheidsrisico's aan zwaar drinken verbonden zijn en dat dit een grote invloed kan hebben op hoe je veroudert. Het kan echter moeilijk zijn om volledig af te zien van incidenteel of sociaal drinken. Als je af en toe een drankje neemt om iets te vieren of een leuke avond te hebben, zal dat waarschijnlijk geen probleem zijn. Moderatie is uiteraard de sleutel!

De beste aanpak is om bewust om te gaan met je alcoholgebruik en prioriteit te geven aan je algehele welzijn door:

• een gebalanceerd dieet,
• regelmatige lichaamsbeweging,
• voldoende slaap.

Conclusie

Alcohol kan een significante impact hebben op biologische en hersenveroudering, en te veel ervan kan je lichaam zelfs op cellulair niveau beschadigen. Door alcohol te verminderen of te elimineren, kun je mogelijk enkele verouderingseffecten terugdraaien.

Als je je zorgen maakt over hoe alcohol je gezondheid beïnvloedt, overweeg dan om een gezondheidsprofessional te raadplegen om een plan te ontwikkelen dat aansluit bij je welzijnsdoelen.

Referenties

1. Topiwala A, Wang C, Ebmeier KP, Burgess S, Bell S, Levey DF, et al. Associations between moderate alcohol consumption, brain iron, and cognition in UK Biobank participants: Observational and mendelian randomization analyses. PLoS Med. 2022 Jul 1;19(7). https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1004039
2. Pavanello S, Hoxha M, Dioni L, Bertazzi PA, Snenghi R, Nalesso A, et al. Shortened telomeres in individuals with abuse in alcohol consumption. Int J Cancer. 2011 Aug 15;129(4):983. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3125427/
3. White AM, Orosz A, Powell PA, Koob GF. Alcohol and aging – An area of increasing concern. 2023 Mar 1;107:19–27. https://doi.org/10.1016/j.alcohol.2022.07.005
4. Simon L, Souza-Smith FM, Molina PE. Alcohol-associated tissue injury: current views on pathophysiological mechanisms. Annu Rev Physiol. 2022;84:87. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11268381/
5. Facts About Aging and Alcohol | National Institute on Aging. Available from: https://www.nia.nih.gov/health/alcohol-misuse-or-alcohol-use-disorder/facts-about-aging-and-alcohol#the-effects-of-alcohol-change-as-we-age
6. Crews FT, Bechara R, Brown LA, Guidot DM, Mandrekar P, Oak S, et al. Cytokines and alcohol. Alcohol Clin Exp Res. 2006;30(4):720–30. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16573591/
7. Simon L, Bourgeois BL, Molina PE. Alcohol and skeletal muscle in health and disease. Alcohol Res. 2023;43(1):04. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10627576/
8. Daviet R, Aydogan G, Jagannathan K, Spilka N, Koellinger PD, Kranzler HR, et al. Associations between alcohol consumption and gray and white matter volumes in the UK Biobank. Nature Communications 2022;13(1):1–11. https://www.nature.com/articles/s41467-022-28735-5
9. Evangelou E, Suzuki H, Bai W, Pazoki R, Gao H, Matthews PM, et al. Alcohol consumption in the general population is associated with structural changes in multiple organ systems. Elife. 2021;10:e65325. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8192119/
10. Bryazka D, Reitsma MB, Griswold MG, Abate KH, Abbafati C, Abbasi-Kangevari M, et al. Population-level risks of alcohol consumption by amount, geography, age, sex, and year: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2020. The Lancet. 2022;400(10347):185–235. http://www.thelancet.com/article/S0140673622008479/fulltext
11. No level of alcohol consumption is safe for our health. Available from: https://www.who.int/europe/news/item/04-01-2023-no-level-of-alcohol-consumption-is-safe-for-our-health
12. Thomes PG, Rasineni K, Saraswathi V, Kharbanda KK, Clemens DL, Sweeney SA, et al. Natural recovery by the liver and other organs after chronic alcohol use. Alcohol Res. 2021;41(1). https://doi.org/10.35946/arcr.v41.1.05