Wat is het? Waarom hebben we het nodig? Waar kunnen we het vinden?
Wat is het?
Evidence-based onderzoek is precies zoals het klinkt: het zijn studies, vaak uitgevoerd door wetenschappers en academici, die experimenten gebruiken om de geldigheid van een bepaald idee te begrijpen. Omdat de experimenten uitkomsten hebben, ongeacht of ze goed of slecht zijn, dienen de uitkomsten als bewijs. Wanneer er genoeg van deze experimenten zijn uitgevoerd, vooral volgens een "gouden standaard" (waarbij een dubbelblind steekproefgroep wordt gebruikt waarbij de ene helft van de groep het echte supplement krijgt en de andere helft een placebo krijgt, maar de onderzoekers niet weten welke groep welk supplement heeft gekregen), levert dit geloofwaardige gegevens op die vervolgens kunnen worden gebruikt om de hypothese over het supplement te ondersteunen of te ontkrachten.
Waarom hebben we het nodig?
In de wereld van de moderne geneeskunde omvatten veel preventieve behandelingen voedingssupplementen. Eén van de meest voorkomende supplementen die wereldwijd wordt ingenomen is bijvoorbeeld vitamine D. Veel mensen in de wereld hebben een vitamine D-tekort omdat ze niet genoeg tijd in de zon doorbrengen, wat de belangrijkste manier is waarop we het binnenkrijgen. We weten dat mensen vitamine D-supplementen moeten nemen omdat duizenden studies keer op keer de effectiviteit hiervan hebben bewezen.
Voor elke nieuwe behandeling of gunstig effect dat we kunnen bereiken door te veranderen wat we consumeren en hoe we leven, zijn er meestal studies die ons meer vertellen over die effecten en of we de hype moeten geloven.
Je hebt jezelf misschien wel eens een krant of tijdschrift gelezen waarin een enorme ontdekking werd besproken die een game changer zou zijn voor de gezondheid. Bijvoorbeeld over de nadelen van te veel zitten in een stoel. Of hoe het laat op de avond naar een telefoonscherm kijken, vanwege blootstelling aan blauw licht, de kwaliteit van je slaap kan verminderen. Maar waar je misschien niet op hebt gelet, is dat deze artikelen soms, maar niet altijd, verwijzen naar een studie die de claims van het artikel bewijst. Het is belangrijk, voordat je een van de tips uit deze informatiebronnen als feit aanneemt, om te controleren of er bewijs is dat de claims ondersteunt. Al te vaak rekken contentmakers en journalisten de positieve of negatieve uitkomsten op of hebben ze gewoon geen ruimte in hun verhaal om de kleine lettertjes te vermelden. Meestal kunnen we echter op zijn minst een link in het artikel verwachten naar de studie waarnaar ze verwijzen. En dan wordt het interessant!
Zolang de studie kan worden gevonden, kun je het factchecken in eigen handen nemen en beslissen of er iets te leren valt uit het onderzoek. Of dat er creatief werd omgesprongen met de interpretatie van de gegevens. En de zeer moedige zielen onder jullie kunnen zelf op avontuur gaan door de miljoenen studies beschikbaar op het internet te bekijken om andere studies te vinden die voor jou van belang zijn.
Waar kunnen we het vinden?
Een van de meest betrouwbare bronnen van evidence based research is PubMed, een online database van wetenschappelijke onderzoeksprojecten, PubMed is een uitstekende bron voor het vinden van evidence-based onderzoek. Er worden vaak claims gemaakt over de voordelen of nadelen van wat we eten, de levensstijl die we kiezen, de omgeving waarin we leven en natuurlijk de supplementen die we nemen. Maar wanneer die claims gemaakt worden zonder te verwijzen naar de studie die ze bewijst of, bijna net zo erg, wanneer deze uitspraken de geloofwaardigheid van een studie overdrijven (bijvoorbeeld omdat de steekproefomvang niet groot genoeg was, de demografieën bevooroordeeld waren of een aantal andere variabelen die voor 'handige' resultaten kunnen zorgen), worden lezers misleid.
Of het een goede of een slechte zaak is, de meeste mensen zijn niet geïnteresseerd in het doorspitten van technisch onderzoek, wat geen eenvoudige taak is. Maar het is belangrijk voor iedereen die zijn gezondheid in eigen handen wil nemen en die gezondheidsproblemen wil voorkomen in plaats van te wachten op symptomen van ziekten en aandoeningen die gemakkelijker te vermijden zijn in vroege stadia, om te weten hoe de feiten van de pseudowetenschap te onderscheiden.
Wat zijn enkele waarschuwingsignalen om op te letten?
Zonder uren en uren onderzoek door te nemen, is het toch mogelijk om te weten hoe te testen of een studie voldoet.
Citaten
Ten eerste is het beter om meerdere bevestigende studies te hebben in plaats van slechts één. De literatuur van PubMed staat vol met citaten die verschillende studies als referenties gebruiken. Als bij het onderzoeken van een vermeende wetenschappelijke claim geen studies of slechts één studie te vinden is die niet door andere publicaties wordt geciteerd, is dit iets om waakzaam voor te zijn.
Mensen of dieren?
Afgezien van ethische overwegingen, is de studie gebaseerd op laboratoriumdieren (muizen of apen), een andere levensvorm, of mensen? Een typische tussenstap in de onderzoekshiërarchie is te beginnen met micro-organismen (gisten, bacteriën, etc.), soms wordt deze stap helemaal overgeslagen en begint het onderzoek met muizen. Als de resultaten met muizen veelbelovend zijn, worden in sommige gevallen vrijwillige mensengroepen gevormd. Dit is een enorme vereenvoudiging van het proces, maar het is belangrijk op te merken dat nieuwe onderzoeksgebieden zelden beginnen met tests op mensen. Er zijn veel wetenschappelijk relevante redenen om dit proces te volgen, en soms kan een ontdekking met muizen worden gekoppeld aan een vergelijkbaar resultaat bij mensen, maar zeker niet altijd. Dus wees voorzichtig en kijk dit na.
Steekproefomvang
Het aantal geteste proefpersonen (of de steekproef) in een studie, of het nu gaat om muizen of mensen, is een andere belangrijke factor. Hoeveel mensen werden getest? Tien? Veertig? Tienduizend? Dit kan een groot verschil maken.
Statistisch gezien kan wat één keer bij één proefpersoon gebeurt, mogelijks niet hetzelfde zijn bij een ander. Veel studies, vooral met mensen, worden uitgevoerd met kleine testgroepen van minder dan honderd mensen. Dit is om goede reden, het is namelijk duur en tijdrovend om grote groepen mensen samen te brengen die bereid zijn deel te nemen aan een experiment. Terwijl dertig onafhankelijke proefpersonen al helpt als minimale basis voor statistisch relevante bevindingen, kan het gemakkelijk problematisch zijn. Over het algemeen geldt: hoe groter de steekproefomvang, hoe beter.
Marges van de resultaten
Een vaak over het hoofd gezien detail in de resultaten van een studie zijn de marges van verandering in de resultaten. Veel testresultaten meten een verschil, de proefpersonen kunnen bijvoorbeeld hoge waarden in hun bloedmarkers hebben, of een kwalitatieve schatting wordt gegeven door proefpersonen over hoe ze de verandering in hun eigen toestand beoordelen.
Talloze studies tonen veranderingen van 3-6% aan. In sommige gevallen kan dit baanbrekend nieuws zijn, in andere gevallen hebben we het over nauwelijks merkbaar. Een verandering van drie procent in iemands energieniveau gedurende de dag is verwaarloosbaar. Dit is in wezen een foutmarge. Een positieve verandering zal van de ene studie tot de andere afhangen. Overweeg bij het evalueren van de geloofwaardigheid van een studie de veranderingswaarde in de bevindingen en bedenk of dit genoeg is om enthousiast over te worden of dat je grotere duidelijke resultaten nodig hebt.
Demografie
Wat je vervolgens moet overwegen wanneer een studie is uitgevoerd met mensen, is wie de deelnemers waren. Meestal is hier niet veel informatie over te vinden, maar de leeftijd en het geslacht van de proefpersonen zouden beschikbaar moeten zijn. Soms worden ook levensstijlgewoonten opgenomen, zoals roken versus niet-roken, bewegingsgeschiedenis, enz. Begrijpen in hoeverre je zelf overeenkomt met de proefpersonen van de studie kan helpen bepalen of de resultaten relevant zijn voor jouw eigen fysiologische conditie.
