Τι είναι αυτό; Γιατί το χρειαζόμαστε; Πού μπορούμε να το βρούμε;
Τι είναι αυτό;
Η έρευνα που βασίζεται σε στοιχεία είναι ακριβώς αυτό που ακούγεται, πρόκειται για μελέτες που συχνά εκπονούνται από επιστήμονες και ακαδημαϊκούς, οι οποίες χρησιμοποιούν πειράματα για να κατανοήσουν την εγκυρότητα μια ιδέας. Επειδή τα πειράματα έχουν αποτελέσματα, ανεξάρτητα από το αν είναι καλά ή κακά, τα αποτελέσματα χρησιμεύουν ως αποδεικτικά στοιχεία. Όταν γίνονται αρκετά από αυτά, ιδιαίτερα με βάση ένα "χρυσό πρότυπο", χρησιμοποιώντας μια διπλά τυφλή ομάδα δείγματος όπου το ένα μισό της ομάδας παίρνει το πραγματικό συμπλήρωμα και το άλλο μισό παίρνει ένα εικονικό φάρμακο, αλλά οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ποια ομάδα είχε ποιο συμπλήρωμα, αυτό παράγει αξιόπιστα δεδομένα που μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν ή να απαξιώσουν την υπόθεση σχετικά με το συμπλήρωμα.
Γιατί το χρειαζόμαστε;
Στον κόσμο της σύγχρονης ιατρικής, πολλές προληπτικές θεραπείες περιλαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Για παράδειγμα, ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπληρώματα που λαμβάνονται στον κόσμο είναι η βιταμίνη D. Πολλοί άνθρωποι ανά τον κόσμο έχουν έλλειψη βιταμίνης D επειδή δεν περνούν αρκετό χρόνο στο ηλιακό φως, το οποίο είναι ο κύριος τρόπος με τον οποίο την παίρνουμε. Γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης D, επειδή χιλιάδες μελέτες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα της λήψης τους ξανά και ξανά.
Για κάθε νέα θεραπεία ή ευεργετικό αποτέλεσμα που μπορεί να επιτύχουμε αλλάζοντας αυτά που καταναλώνουμε και τον τρόπο ζωής μας, υπάρχουν συνήθως μελέτες που έχουν διεξαχθεί οι οποίες μας λένε περισσότερα για αυτά τα αποτελέσματα και για το αν πρέπει να πιστέψουμε το hype.
Μπορεί να έχετε βρεθεί να διαβάζετε ένα άρθρο σε εφημερίδα ή περιοδικό που μιλάει για κάποια τεράστια ανακάλυψη που θα αλλάξει τα δεδομένα στην υγεία. Για παράδειγμα, για τις βλάβες που προκαλεί το πολύ καθισιό σε μια καρέκλα. Ή για το πώς το να κοιτάζετε την οθόνη ενός τηλεφώνου αργά το βράδυ, λόγω της έκθεσης στο μπλε φως, μπορεί να μειώσει την ποιότητα του ύπνου σας. Αυτό όμως που ίσως δεν έχεις προσέξει είναι ότι αυτά τα άρθρα ορισμένες φορές, αλλά όχι πάντα, παραπέμπουν σε μια μελέτη που αποδεικνύει τους ισχυρισμούς του άρθρου. Είναι σημαντικό, προτού πάρετε οποιαδήποτε από τις συμβουλές που προτείνουν αυτές οι πηγές πληροφοριών ως γεγονός, να ελέγξετε ότι υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς. Πολύ συχνά, οι δημιουργοί περιεχομένου και οι δημοσιογράφοι τεντώνουν τα θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα ή απλώς δεν έχουν χώρο στην ιστορία τους για να αναφέρουν τα ψιλά γράμματα. Τις περισσότερες φορές, ωστόσο, μπορούμε τουλάχιστον να περιμένουμε έναν σύνδεσμο στο άρθρο προς τη μελέτη στην οποία αναφέρονται. Και εδώ είναι που τα πράγματα αποκτούν ενδιαφέρον!
Εφόσον η μελέτη μπορεί να βρεθεί, μπορείτε να πάρετε τον έλεγχο των γεγονότων στα χέρια σας και να αποφασίσετε αν υπάρχει κάτι να μάθετε από την έρευνα. Ή αν στην ερμηνεία των δεδομένων υπήρξε περισσότερο λόγια παρά περπάτημα. Και για τις πολύ θαρραλέες ψυχές εκεί έξω, μπορείτε ακόμη και να επιλέξετε τη δική σας περιπέτεια και να ψάξετε μέσα από τα εκατομμύρια των μελετών που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο για να βρείτε και άλλες μελέτες που σας ενδιαφέρουν.
Πού μπορούμε να το βρούμε;
Μια από τις πιο αξιόπιστες πηγές έρευνας είναι η PubMed. Η PubMed είναι μια διαδικτυακή βάση δεδομένων επιστημονικών ερευνητικών έργων και αποτελεί εξαιρετική πηγή για την εύρεση τεκμηριωμένων ερευνών. Συχνά διατυπώνονται ισχυρισμοί σχετικά με τα οφέλη ή τις βλάβες των πραγμάτων που τρώμε, του τρόπου ζωής που επιλέγουμε, του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε, και φυσικά - των συμπληρωμάτων που λαμβάνουμε. Όταν όμως αυτοί οι ισχυρισμοί διατυπώνονται χωρίς να γίνεται αναφορά στη μελέτη που τους αποδεικνύει, ή σχεδόν εξίσου κακό, όταν οι δηλώσεις αυτές υπερβάλλουν στην αξιοπιστία του ευρήματος μιας μελέτης, είτε επειδή το μέγεθος του δείγματος δεν ήταν αρκετά μεγάλο, είτε επειδή τα δημογραφικά στοιχεία ήταν μεροληπτικά, είτε επειδή υπάρχει ένας οποιοσδήποτε αριθμός άλλων μεταβλητών που θα μπορούσαν να επιτρέψουν βολικά αποτελέσματα, οι αναγνώστες παραπλανώνται.
Καλώς ή κακώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με την τεχνική έρευνα, η οποία δεν είναι απλή υπόθεση. Όμως είναι σημαντικό για όποιον είναι πρόθυμος να πάρει την υγεία του στα χέρια του και που θέλει να προλάβει προβλήματα υγείας από το να συμβούν, αντί να περιμένει τα συμπτώματα των ασθενειών και των καταστάσεων που ίσως είναι ευκολότερο να αποφευχθούν σε πρώιμα στάδια, να ξέρει πώς να ξεχωρίζει τα γεγονότα από την ψευδοεπιστήμη.
Ποια είναι τα red flags που πρέπει να προσέξετε;
Χωρίς να ξοδεύετε ώρες ολόκληρες ξεφυλλίζοντας έρευνες, είναι ακόμα δυνατό να ξέρετε πώς να ελέγξετε αν μια μελέτη περνάει τον έλεγχο.
Παραπομπές
Πρώτον, είναι προτιμότερο να υπάρχουν πολλές επιβεβαιωτικές μελέτες παρά μόνο μία. Η βιβλιογραφία της PubMed είναι γεμάτη από παραπομπές που συνδέουν διάφορες μελέτες ως παραπομπές. Εάν κατά την εξέταση ενός υποτιθέμενου επιστημονικού ισχυρισμού δεν βρεθούν μελέτες ή μόνο μία που δεν παρατίθεται από άλλες δημοσιεύσεις, αυτό είναι κάτι που πρέπει να προσέξετε.
Άνθρωποι ή ζώα;
Αφήνοντας κατά μέρος τις ηθικές ανησυχίες, η μελέτη βασίζεται σε πειραματόζωα (ποντίκια ή μαϊμούδες), σε άλλη μορφή ζωής ή σε ανθρώπους; Ένα τυπικό σκαλοπάτι της ερευνητικής ιεραρχίας είναι να ξεκινήσει με μικροοργανισμούς (μαγιά, βακτήρια κ.λπ.), μερικές φορές αυτό το βήμα παραλείπεται εντελώς και η έρευνα ξεκινά με ποντίκια. Εάν τα αποτελέσματα με τα ποντίκια είναι ελπιδοφόρα, τότε σε ορισμένες περιπτώσεις σχηματίζονται ομάδες εθελοντών ανθρώπων. Αυτή είναι μια τεράστια απλούστευση της διαδικασίας, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι νέοι τομείς έρευνας σπάνια ξεκινούν με δοκιμές σε ανθρώπους. Υπάρχουν πολλοί επιστημονικά σημαντικοί λόγοι για να ακολουθείται αυτή η διαδικασία και ορισμένες φορές μια ανακάλυψη με ποντίκια μπορεί να συνδεθεί με ένα παρόμοιο αποτέλεσμα σε ανθρώπους, αλλά σίγουρα όχι πάντα. Επομένως, να είστε προσεκτικοί και να ελέγχετε.
Μέγεθος δείγματος
Ο αριθμός των εξεταζόμενων ατόμων ή το δείγμα, σε μια μελέτη, είτε πρόκειται για ποντίκια είτε για ανθρώπους, είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας. Πόσα άτομα δοκιμάστηκαν; Δέκα; Σαράντα; Δέκα χιλιάδες; Αυτό μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά.
Στατιστικά, αυτό που συμβαίνει μία φορά σε ένα υποκείμενο δοκιμής μπορεί να μην συμβεί το ίδιο σε κάποιο άλλο. Πολλές μελέτες, ιδίως σε ανθρώπους, αφορούν μικρές ομάδες δοκιμών με λιγότερα από εκατό άτομα. Αυτό συμβαίνει για καλό λόγο, είναι ακριβό και χρονοβόρο να οργανώσει κανείς μεγάλες ομάδες ανθρώπων που είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε ένα πείραμα. Ενώ τριάντα ανεξάρτητα πειραματόζωα βοηθούν ήδη ως ελάχιστη βάση για στατιστικά σημαντικά ευρήματα, μπορεί εύκολα να δημιουργηθούν προβλήματα. Γενικά, όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος του δείγματος τόσο το καλύτερο.
Περιθώρια των αποτελεσμάτων
Μια λεπτομέρεια που συχνά παραβλέπεται στα αποτελέσματα μιας μελέτης είναι τα περιθώρια μεταβολής των αποτελεσμάτων. Πολλά αποτελέσματα δοκιμών μετρούν μια διαφορά, τα υποκείμενα της δοκιμής μπορεί να αναμένεται να έχουν υψηλές τιμές στους δείκτες του αίματός τους, ή μια ποιοτική εκτίμηση, θα δοθεί από τα υποκείμενα της δοκιμής για το πώς αξιολογούν την αλλαγή στη δική τους κατάσταση.
Αμέτρητες μελέτες δείχνουν αλλαγές της τάξης του 3-6%, σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό θα μπορούσε να είναι πρωτοποριακή είδηση, σε άλλες, μιλάμε για ελάχιστα αξιοσημείωτες αλλαγές, μια αλλαγή τριών τοις εκατό στα επίπεδα ενέργειας ενός ατόμου κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι αμελητέα. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα περιθώριο σφάλματος. Μια θετική αλλαγή θα εξαρτηθεί από τη μία μελέτη στην άλλη. Κατά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας μιας μελέτης λάβετε υπόψη την αξία της αλλαγής στα ευρήματα και σκεφτείτε στον εαυτό σας αν αυτό είναι αρκετό για να ενθουσιαστείτε ή αν πρέπει να δείτε μεγαλύτερα σίγουρα αποτελέσματα.
Δημογραφικά στοιχεία
Όταν μια μελέτη έχει γίνει με ανθρώπους, το επόμενο πράγμα που πρέπει να εξεταστεί είναι ποιοι ήταν οι συμμετέχοντες. Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες εδώ τις περισσότερες φορές, αλλά η ηλικία και το φύλο των συμμετεχόντων θα πρέπει να είναι διαθέσιμα. Μερικές φορές περιλαμβάνονται επίσης οι συνήθειες του τρόπου ζωής, π.χ. καπνιστής έναντι μη καπνιστή, ιστορικό άσκησης κ.λπ. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εσείς οι ίδιοι συγκρίνεστε με τα υποκείμενα της μελέτης και σας βοηθάει να προσδιορίσετε εάν τα αποτελέσματα είναι σχετικά με τη δική σας πυσυλογική κατάσταση.
